398-21 temmuz 2017-ANNELER NE GÜZELSİNİZ...

Evrensel Gazetesi

Kadraj köşesi

398) 21 temmuz 2017

özcan yaman

Fotoğraf: Mehmet Özer / Ankara

ANNELER NE GÜZELSİNİZ...

Fotoğraflar belgedir, kanıttır. Kimi zaman hayatın akışındaki aksaklıkları kimi zaman güzellikleri gösterir. Hayatta adaletsizlikler ve hukuksuzluklar o kadar canımızı yakar hale gelmiştir ki ister istemez direnişin ve umudun görüntüleri bizleri etkilemeye devam ediyor.

Fotoğrafçı, şair Mehmet Özer bu kareyi çekerek bize diyor ki;

“Hatırladığın kadar güçlü, unuttuğun kadar suçlusun. Başkaları için yaşamayı göze aldığımızda gerçekte kendi serüvenimiz başlar. Fotoğraf, fotoğrafçının bilinci ve duygularının dışavurumudur. Paylaştığımız değil başkalarının acısına baktığımız kadar insanız. Göz gönül penceresidir, gönül bilgi ve duygudur.”

Bir kadın, bir anne çocukları hatta torunları olabilecek yaşta polislere karşı neden direnir?

Soruyu tersinden de sorabiliriz. Bir sürü gencecik polis, anneleri ve nineleri yaşında bir kadını bu hale nasıl getirmişler ki karşımıza bir direniş fotoğrafınının çıkmasını sağlamışlardır?

Bu fotoğraf bize 2017 yılı Türkiye’sinin bir ayna görüntüsünü veriyor. 

397) 14 Temmuz 2017 Komsomol

Evrensel GazetesiKadraj köşesi397) 14 Temmuz 2017Özcan Yaman

Komsomol*

« :Biz Rusya'yı fakir ve hasta bir ülkeden zengin bir ülkeye dönüştürmek istiyoruz. Bu nedenle Komünist Gençlik Birliği'mizin eğitimini, öğretimini ve teorisini işçi ve köylülerin çalışmaları ile birleştirilmesi zorunludur. Gençliğimiz kendini sadece okullara da kapatmamalı, sadece komünist kitap ve broşürleri okumayla da sınırlandırmamalıdır. Onlar sadece işçi ve köylülükle ortak çalışmaları üzerinden gerçek birer komünist olabilirler.  Eğitimimiz, onların komünizm öğretisinin sonucu olan görev ve ödevlerini yerine getirebilmeleri

 için emekçilerin sömürenlere karşı sürdürdükleri mücadeleleri ile birleştirilmelidir. »

Lenin'in "Gençliğin Görevleri" Ekim 1920- III Komsomol kongresi

Yazının başlığını görünce siyasi bir yazı olacağınızı düşünmüş olacaksınız. Oysa ki
      ‘Komsomol’ aynı zamanda bir fotoğraf makinesinin ismi olmuştur. Fotoğraf tarihinin teknik gelişimine baktığımızda bilinen batılı markalara inat Sovyetler Birliği’nin, Batının da kabul etmek zorunda olduğu, dünyadaki satış rakamlarını üst üste koyduğumuzda milyonlarca satan fotoğraf makine ve modellerini ürettiğini görmekteyiz. 

Kitle iletişiminde fotoğraf ve sinemanın önemini keşfeden Sovyet iktidarı daha devrim aşamasında bu alana devlet desteğini sunmuştur. Bu destek bilim ve sanat alanlarında hem endüstrinin kuruluşu hem de akademik eğitim olarak sürmüştür. Belgesel ve sanat fotoğrafçılığı bu iki alanda gelişmiş dünyaya örnek olmuştur. Batı her ne kadar komünizmle mücadele etse de Sovyet teknoloji ve endüstrisi karşısında ancak rekabet edebilmiştir. 

Çarlık Rusya’sı zamanında dışa bağımlı olan fotoğraf endüstrisi Sovyetlerin iktidarıyla birlikte var olanlar devletleştirilmiş, oluşturulan çalışma komünlerinde özellikle gençlerin çalışmasıyla endüstrinin oluşturulması sağlanmıştır. İşte böyle bir zamanda Komsomol 29 Ekim 1918 tarihinde kuruluyordu.  Savaşlar yüzünden kesintili olsa da savaş sanayii için dürbün vb. gibi üretimleri sürüyordu. Genç Sovyetler  2. Dünya Savaşı sonrasında galip çıkınca Doğu Almanya’da dünyaca ünlü Alman optik ve fotografik sanayii araçları üreten fabrikalar açıldı. Bu fabrikalardan biri Gosularstvennyi Optiko-Mekhanicheskii Zavod (Devlet Optik Mekanik Fabrikası) yani kısa adıyla “GOMZ”du. St. Petersburg’da (Leningrad) 1932’de açılan fabrika en eski Rus optik fabrikalarından biriydi. 1965 yılında adlarını Leningradskoe Optiko Mekhanichesko Obedinenie (Leningrad Optik Mekanik Birleşmesi) yani LOMO olarak değiştirdiler. Savaşın sona ermesinden bir yıl sonra, GOMZ yepyeni bir makine duyurdu. Sovyetler Birliği’nin Komünist Gençlik Organizasyonuna adanmış ve adını oradan alan Komsomolets, orta format ikiz lensli ufak bir makineydi. Cam lensi ve bakalitten üretilen hafif bir gövdesi vardı. Komsomolets’in basitliğine rağmen zorlu ve zarar verici bir savaştan yeni çıkmış bir ülke için bu çok büyük bir başarıydı. GOMZ fabrikası, yıllarca Komsomelets ürettikten sonra çok önemli bir özellik ile beraber gelen yeni fotoğraf makinelerini tanıttı
çift lensler. Bu, görüntüyü veren lensi odaklamanın, fotoğrafı çeken lensi odaklaması anlamına geliyordu; böylece fotoğrafçı sadece objesinin üzerine yoğunlaşıyordu. Bu makineye “amatör” kelimesinin yaklaşık Rusça çevirisi olan “Lubitel” adı verildi. Bu mütevazı başlangıçtan, büyük bir nesil doğdu.

1949’daki ilk üretimden (Komsomol ve Lubitel olarak) 1990’ların başındaki üretimin durdurulmasına kadar yaklaşık 5 milyon makine üretildi.
Aslında daha öncesinde de 1936-1946 yıllarında yine orta format basit körüklü makinelerde üretilmiş ve Komsomol ismi verilmişti. 

Savaş yıllarında ve devrim süreçlerini belgeleyen ve kayıt altına alan fotoğraf, ütopya denilen komünist toplumun inşasında önemli işlevini yerine getirebilmesi için endüstrisinin ve eğitiminin verilmesi gerekiyordu. Tüm zorluklara rağmen başarıldı. Bu başarıda özellikle genç komünistler pay sahibiydi. Genç bir ülke olan SSCB’de gençliğini onure etmek için Komsomol ismini fotoğraf makinalarına vermişlerdir. 

(*) Genç Komünistler Birliği’nin kısaltması olan Komsomol, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği‘nde en etkili politik gençlik örgütüdür.

Kaynaklar; 

http://www.sovietcams.com/index.php?358713866https://microsites.lomography.com/lubitel166+/tr/history/
https://qz.com/435352/the-stunning-50-year-transformation-of-soviet-photography/
http://haberrus.com/info/2015/01/06/sovyet-doneminin-meshur-fotograf-makineleri-14.html

396) 7 temmuz2017 SOVYETLERDE FOTOĞRAF-11- Devrimin sanatı Fotoğraf...

Evrensel gazetesi

Kadraj köşesi

396) 7 temmuz2017

özcan yaman

Teknoloji herşeye karar verir- 1 Mayıs 1930'lar foto-Boris Ignatovich

SOVYETLERDE FOTOĞRAF-11-

Devrimin sanatı Fotoğraf...

" Sosyalist toplumda; Kameranın objektifi, uygar insanın gözbebeğidir. "

 Alexander Rodchenko

Sovyet fotoğrafçılığını iki döneme ayırabiliriz. İlk dönem 1917 Sosyalist Ekim Devrimi öncesi yani “Çarlık Rusya’sında fotoğraf” ve devrim sonrası “Sovyetlerde (SSCB) fotoğraf”

Dünya fotoğraf tarihi içinde baktığımızda 1840’lardan itibaren Rusya’da bilim insanları fotoğrafla yakından ilgilenmişler, geliştirmişlerdir. Sovyetler devrimin ilk yıllarından itibaren fotoğraf endüstrisini kurarak seçkin azınlığın zevk ve eğlence aracı olarak gördükleri fotoğrafı toplumsal ilerlemenin araçları haline sokmuşlardır. Devrim öncesi savaş endüstrisinin bir alanı olarak endüstrileştirilen fotoğrafı devrim sonrasında hızla toplumsal alanın endüstrileştirilmesi olarak geliştirmişlerdir. Fotoğraf makinaları ve optiklerin geliştirilmesi yalnızca Sovyetlerde değil batıda da yakından takip edilmiş ve kullanılmıştır.

Fotoğraf makinaları ve optik Fabrikaları teknolojinin gelişmesine olanak tanırken, Üniversitelerde akademik eğitimler verilerek içerik bakımından da fotoğrafın gelişimi sağlanmıştır. Bilim ve sanat insanları olduğu kadar başta Lenin olmak üzere genç Sovyet devletinin yöneticileri fotoğraf ve sinemanın önem ve değerini göstermişlerdir.

Sovyet fotoğrafçılığı 2. paylaşım savaşı ve yeni toplum inşaasında fotoğrafın eşsiz önemini ve değerini göstermiştir. Fotoğrafı dar alandan çıkarıp, Belgesel fotoğrafın, Savaş fotoğrafçılığının, Foto röportajların ve kavramsal/deneysel fotoğrafçılığın yeniden içerik kazanmalarını sağlamıştır. Fotoğraf iki ana dalda; Belgesel ve sanatsal alanlarda ilerlemiş ve geleceğin ütopyasında üzerine düşen görevi öyle bir yerine getirmiştir ki bugün hala üzerine konuşuyoruz.

Sovyet fotoğrafçılığının değişik yanlarını ele alıp işlemek bile sayfalarca yazmayı gerektirecek büyüklüğe sahip. Haftalardır bu konu üzerine yazmak bile yetmiyor. Daha teknik meselelere giremedim, Dergilere yeterince giremedim ve de fotoğrafçılar ve örneklerine.

Nihayetinde burası bir köşe ve ben güncel yazılar yazmalıyımJ) Yine de zaman zaman Sovyet fotoğrafçılığına döneceğim. Araştırmalarım notlarım devam ediyor. Bugün fotoğraf örnekleriyle noktalayayım. 

1944 foto- yevgeni kaldehy

 foto-Dmitri Baltermants

 foto-Dmitri Baltermants

Haziran 1941-foto-Alexander Ustinov