58-FOTOĞRAFÇILAR ÖRGÜTLENMELİ, Çünkü…-Evrensel-21 mart 2010- Özcan Yaman

FOTOĞRAFÇILAR ÖRGÜTLENMELİ, Çünkü…

-“Fotograf sanati dunyayi degistiremez ancak dunyayi gosterebilir” diyen fotoğrafın ustası Marc Riboud’u hepimiz asker süngülerine çiçek tutan kadın fotoğrafından biliriz. 1923 Lyon doğumlu Fransız fotoğrafçı kuzey vietnama giren tek fotoğrafçıdır.

I) Bir yılın ardından;

Evrensel Hayat ekinde başlayıp, Evrenel’in arka sayfasında devam ettiğim Kadraj köşesi bir yılı aştı. Kadraj köşesi ile ilgili sizlerden bir çok eleştiri ve düşünceler geldi. Zaman zaman  bunları paylaştım. Potansiyel bir okuyucu kitlesine ulaştığımı görüyorum. SağolunJ) Geçen yıl nisan ayında yayınlanan ‘Çocuklar’ isimli yazım ise Yalçın Bayer’in Hürryet’teki köşesine bile girdi. Kimi arkadaş politikaya fazla yer verdiğimi , kimi arkadaş daha sanatsal fotoğraflara yer vermemi ve sanatsal fotoğraflar üstüne yazmamı kimi arkadaş ise bu haliyle iyi ve doyurucu olduğu yönündeki düşüncelerini iletti. Dikkat edilirse fotoğraf özelinde, sanat ve hayata ilişkin bir sentez üzerinden yola çıkarak yazdığımı ve fotoğafları ona göre seçtiğim görülecektir. Köşeyi yeni izlemeye başlayanlar geçmişte yazdığım yazıları Evrensel internet sitesinden menülerden ‘Evrensel Hayat’ bölümünde bulabilirler. Ayrıca facebook ‘ta ‘Kadraj Fotoğraf’ rumuzuyla bulup notlar kısmından okuyabilirler. Bu arada Evrensel Gazetesine de bana böyle bir olanak sunduğu için teşekkürlerimi sunuyorum.

II)

Gelelim bu haftaya.

Fotoğraflar: Arap Çataroğlu

 Hergün milyonlarca fotoğraf çekiliyor vede yapılıyor. Bir sürü arkadaş o fotoğraf kursu senin bu fotoğraf kursu benim dolaşıyor. Her geçen gün fotoğrafçılara yeni fotoğrafçılar katılıyor. Peki sonra ne oluyor?

 Bir çok fotoğraf çöpe gidiyor. Kimi bilgisayarların Hard disklerinde kalıyor. Sonrasında bir çok arkadaş fotoğraf çekmekten vaz geçiyor. Çünkü değerlendirilemiyor. Fotoğraflarını değerlendiremeyen arkadaşlar da heyecanlarını yitirip bırakıyorlar. Otobüse binecek parası olmayan arkadaşların fotoğraf çekmek ve paylaşmak için bütçe ayırmaları oldukça zor. Belki her alan için geçerli olan bu durum fotoğrafta daha da fazla.

Kullanılmayan bilgi nasıl bir işe yaramazsa kullanılmayan fotoğrafta bir işe yaramaz.

Fotoğraf kurumlarının büyük çoğunluğu ticari olduğundan yada sanat (!) kurumları olduğundan fotoğrafların değerlendirilmesi açısından yaklaşmıyorlar. Emek örgütleri özelinde sendikalar, ya yeterince durumun farkında olmadıklarından yada fotoğrafa para harcamayı boşa yapılan bir harcama olarak gördüklerinden ilgisiz kalıyorlar. Diğer kurumlarda bu alanda bir varlık gösteremiyorlar. Dolayısı ile fotoğraf çeken arkadaşlar kendi olanakları içinde bu sorunlara çözüm arıyorlar. Her türlü ekonomik sorunu kendileri çözüp kurumlara destek veriyorlar. Ya da kurumlar bila bedel fotoğrafçılardan fotoğraf isteyip kullanıyorlar. Sonuç bu alanda büyük bir boşluk var. Konuyla ilgili bir çok kez yazdım. Önerilerde bulundum. Yazmaya ve ısrarlarımı sürdürmeye de devam edeceğim.  Çünkü fotoğrafın sınıf mücadelesi bakımından taşıdığı önemin  büyük ve kaçınılmaz olduğunu biliyorum. Fotoğrafların çekilmesi/yapılması kadar, kullanılması da  önemlidir.

Fotoğraf kullanılan mecraların kalitesi ve büyümesi bu konuya getirilen çözümle artar.

Ayrıca bu alanda fotoğafçıların örgütlenerek fotoğrafın gücünü ve kullanım haklarını organize etmeleri de önemlidir.

III)Belgesel fotoğraf üzerine bir deneyim olarak;

Fotoğraf Akademisi’nin yayınladığı önemli bir yazıyı tüm fotoğrafçı ve fotoğrafın bir ihtiyaç olduğunu düşünen kurumlara öneriyorum.

Bir göz atalım neymiş:

 “Fotoğraf Birliği: Belgesel Fotoğraf İçin Bir Merkez”

 Fotoğraf Birliği neydi?

Fotoğraf Birliği, Film ve Fotoğraf Birliği adıyla kurulmuş olan organizasyondan film yapımcılarının iki farklı gruba bölünerek ayrılması ve küçük bir fotoğrafçı grup, bağımsız olarak üyelerin Birlik dışından işlerine de devam etmesine izin verecek şekilde profesyonel bir kooperatif içinde örgütlendiler. Sosyal dönüşüm arzusu ve fotoğrafın bir anlatım mecrası (dili) olarak sosyal problemlere ayna tutabileceği inancı ile sosyal dönüşümü teşvik etmek, Birlik’in yol gösteren prensipleri olmuştu. Beslendikleri ve savundukları fotografik tarz belgesel fotoğraftı. 1936’daki kuruluşundan 1951’deki kapanışına kadar Fotoğraf Birliği’nin organizasyon programı ve amacı bu iki tutkuya uygun bir şekilde devam etti. Fotoğraf Birliği’ne neden katılmak istenirdi? Fotoğrafı ifade aracı olarak gören ciddi fotoğrafçılar için bir araya gelebilecekleri ve öğrenebilecekleri çok az alternatif yer vardı. Şehirdeki pek çok fotoğraf kursu teknik ve ticari kariyer üzerine odaklanmıştı. Fotoğraf kulüpleri tarafından önerilen kurslar amatörler tarafından tercih edilen duygusal ve hileli görüntülere prim veriyordu. Diğer ciddi iki alternatif Berenice Abbott’ın öğretmenlik yaptığı Yeni Okul (1934-1958) ve Manhattan’ın Üst Batı Yakası’ndaki Clarence White’ın okulunun  (1914-1942) müfredatıydı. Her iki okuldaki eğitimin ücreti Birlik’in on beş haftalık kurs için on beş dolar olan ücretinin iki katından fazlaydı. Birlik’in diğer bir çekici yanı, tanınmış fotoğrafçıların sergilerinin sunulduğu kadar kendi üyelerine de çalışmalarını sergileyebilecekleri ortam sunan mütevazi sergisiydi. Orjinal fotoğraflar ve hatta iyi fotoğrafların reprodüksiyonlarını görme fırsatı New York’ta oldukça kısıtlıydı. Efsanevi fotoğrafçı ve fotoğrafın bir güzel sanat olarak destekçisi Alfred Steiglitz’in sağlık problemleri artıyordu. Birlik’in varlığı sırasında Steiglitz’in Bir Amerikan Yeri adlı galerisi sadece iki fotoğraf sergisi gösterdi: 1936’da Ansel Adams 1939’da Eliot Porter. Başka hiçbir sanat galerisi düzenli olarak fotoğraf sergisi açmıyordu. Modern Sanat Müzesindeki (MOMA) fotoğraf departmanı 1940’a kadar kurulmamıştı. Kurulduktan üç yıl sonraki açılış sergisi fotoğrafın ilk yüzyılını kutluyordu. Fotoğraf Departmanı resmileştikten sonra MOMA yılda beş veya daha fazla sergi düzenledi. 1943’te MOMA kişilerin randevu alarak koleksiyondaki çalışmaları görebilecekleri bir araştırma merkezi açtı. Bunun gibi birkaç merkezde, belgesel fotoğraf pek çok özellikli tarzın arasından biriydi. Birlik, New York’ta belgesel fotoğrafın her zaman sergilenmekte olduğu tek yerdi. Altı ayda bir Birlik’in okulundaki öğrenci çalışmalarının sergileri, üyelerin grup ve solo sergileri, birkaç temalı sergi olduğu kadar misafir sergiler de vardı. Misafir sergiler içinde, Henri Cartier Bresson, Eugene Atget, Lewis Hine, Margaret Bourke-White, Manuel Alvarez –Brava, Paul Strand, Helen Leavitt, Edward Weston’un çalışmaları ve Fransa’dan 2. Dünya Savaşı sonrası fotoğrafları sunulmuştu. Weegee’nin ilk sergisi Fotoğraf Birliği’nde açılmış ve Lisette Model’in fotoğrafları Amerika’da bu sayede ilk defa gösterilmişti. Birlik aynı zamanda John Hearthfield’ın fotomontajları sergisine de sponsor oldu. Geniş izleyici kitlesine ulaşmak için Birlik sergilerini bazen kütüphaneler, kiliseler, sivil organizasyonlar, birlikler ve sendikalara da götürmüştü. 1975’te Barney Cole “bugünkü fırsatlar o zaman sahip olduğumuzla karşılaştırıldığında çok geniş… Fotoğraflarımızı gösterebilmek için o zaman her yere giderdik. Ve onların her biri buna minnettardı… Kendimize bir izleyici 

aramak aklımızda her zaman öncelikliydi” diye hatırlıyordu. …

Fotoğraf Birliği önemliydi çünkü birçok iyi ve bazı müthiş fotoğraflar onun üyelerince ve onun himayesinde yapılmıştı. Bu Fotoğraf Birliği’nin Amerikan fotoğrafçılık tarihinde bulunduğundan daha değerli bir yeri hak ettiğine dair yeterli bir kanıttır. Birlik’in asıl değeri belki de New Yorklu genç fotoğrafçı kuşağına verdiği, sadece fotografik olmayan,eğitimden geliyordu. Fotoğraf Birliği’nin tarihinin bizi alakadar etmesi, onun hayallerinden ve

inançlarının yolundan kaynaklanmaktadır.

Anne Wilkes Tucker Gus ve Lyndall Worthan Kuratörü Güzel Sanatlar Müzesi, Houston “Fotoğraf Birliği (Photo League) Buydu” adlı kitabın ilk bölümünden Pelin Durtaş ve Bülent Başpınar tarafından çevrilmiştir.

Oldukça uzun olan bu belgesel yazıdan (Fotoğraf Birliği neydi?) yerimiz ölçüsünde yer verdim. Tamamını PDF formatında Fotoğraf Akademisi’nden temin edebilirsiniz.

( www.fotografakademisi.org.

Yücel Tunca Tel:0212.243 71 87 )